Η Γουρουνοχαρά και η ιστορία της

 

Η Γουρουνοχαρά είναι ένα αρκετά παλιό έθιμο που αναβιώνει στη Θεσσαλία και σε κάποιες περιοχές της Μακεδονίας, το οποίο όμως σήμερα ελάχιστοι γνωρίζουν. Το έθιμο, που αναβιώνει συνήθως τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων ή στις 27 Δεκεμβρίου (σε ορισμένες περιοχές όμως λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα) το έφεραν πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία, όπου ήταν από τα πιο σημαντικά έθιμα και αντιμετωπιζόταν ως τελετουργία. Για το σφάξιμο των γουρουνιών χρειάζονταν δύο με τρεις άντρες με εμπειρία. Αφού έβγαζαν το χοίρο από το γουρουνοκούμασο έπρεπε να τον ξαπλώσουν με την πλάτη του να ακουμπά στη γη. Μετά, δύο από αυτούς κάθονταν πάνω στο γουρούνι κρατώντας ο ένας τα μπροστινά και ο άλλος τα πισινά πόδια. Το ρουθούνι (σούκουλο) του γουρουνιού το έδεναν με ένα σχοινί για να μην στριγγλίζει. Αυτός που έσφαζε το γουρούνι σταύρωνε το λαιμό του τρεις φορές με το μαχαίρι και εύχονταν στους νοικοκύρηδες να είναι καλοφάγωτο μόλις έσφαζαν το γουρούνι η πιο ηλικιωμένη γυναίκα του σπιτιού έπαιρνε ένα φτυάρι με κάρβουνα και το θυμιάτιζε για να ευλογηθεί και να μην το πλησιάζουν οι καλικάντζαροι. Ο παππούς ταυτόχρονα τοποθετούσε κρυφά στην ουρά του γουρουνιού ένα αυγό και καμιά φορά κάστανα και φώναζε "το γ’ρούν γέν’σιν αυγό" με σκοπό να προκαλέσει έκπληξη στα παιδιά. Στη συνέχεια ο παππούς ή η γιαγιά έπαιρναν με το δάκτυλο αίμα από το λαιμό του χοίρου και έκαναν μία βούλα στο πρώτα μέτωπο των παιδιών και ύστερα στους μεγαλύτερους για να μην τους τσιμπούν κουνούπια το καλοκαίρι επειτα έγδερναν προσεκτικά το δέρμα των γουρουνιών με το οποίο ύστερα από ειδική επεξεργασία έφτιαχναν υποδήματα για όλα τα μέλη της οικογένειας. διαχωρίζονταν το λίπος από το ψαχνό, τεμαχιζόταν και τα μικρά παιδιά έπαιρναν τη “φούσκα” του γουρουνιού, έβαζαν μέσα κόκκους καλαμποκιού για να είναι θορυβώδης και την έκαναν παιχνίδι μπαλονιού .Τα έντερα του γουρουνιού τα χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν λουκάνικα και το κεφάλι του για να φτιάξουν τα περίφημα γ’ρουνοπατσιά (πατσάς) για το μεσημεριανό πρωτοχρονιάτικο τραπέζι.
Κατά τη διάρκεια της γουρουνοχαράς το τσίπουρο και το κρασί έρρεε άφθονο και οι πιο καλλίφωνοι τραγουδούσαν παλιά ρουμλουκιώτικα τραγούδια. Πολλές φορές προσκαλούνταν οργανοπαίκτες και όλοι το έριχναν στο χορό.
Στη συνέχεια βράζανε το λίπος για την εξαγωγή της περίφημης “λίγδας” την οποία αποθήκευαν σε μεγάλα δοχεία.
Οι γυναίκες τηγάνιζαν κρέας από το μπούτι ή τη πλάτη του γουρουνιού που είχαν σφάξει και το προσέφεραν στους παρευρισκόμενους. Οι πιο ηλικιωμένοι είχαν το συνήθειο να εξετάζουν τη σπλήνα και την καρδιά του χοίρου για να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον και την τύχη της οικογένειας. Αυτό το έθιμο αποτελεί συνέχεια της πανάρχαιας ελληνικής συνήθειας να προβλέπουν το μέλλον εξετάζοντας τα σπλάχνα των ζώων που έσφαζαν για να προσφέρουν θυσίες. Πάστωναν το κρέας και το τοποθετούσαν επίσης σε δοχεία με λίπος του περίφημου “καβουρμα” αυτό όμως που απαιτούσε πραγματικά ιδιαίτερη τεχνική ήταν η αφαίρεση και ο καθαρισμός των πολλών μέτρων εντέρου για τα λουκάνικα. Τα περνούσαν σε “θηλιές”, σε ίσιους και μακρύς “δρογκούς” και τα κρεμούσαν στα ταβάνια ταβάνια για να μην τα φτάνουν οι γάτες και άλλοι… δίποδοι επιδρομείς που με τρόπο “παραγγελτικό”, ταυτόχρονα όμως και τόσο μελωδικό, “απαιτούσαν” τραγουδώντας.

“Τι καλά λουκάνικα,

Πότι τα κάνετι και δεν μας φωνάξετι!

Ας τα κατεβάσουμε,

Να τα… δοκιμάσουμε!”
Και τότε τα κατέβαζαν και ακολουθούσε πραγματικό γλέντι!

Ψησίματα, τηγανίσματα με συκωταριές, τα πνευμόνια, οι τηγανιές και οι τραγανές τσιγαρίδες ευωδίαζαν και κανείς δεν μπορούσε να αντισταθεί στον πειρασμό να δοκιμάσει!

'ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ